Suy tim không có nghĩa là trái tim dừng hoạt động, nó chỉ làm cho hoạt động bơm máu của tim trở nên khó khăn hơn và bạn thường xuyên khó thở, mệt mỏi vì điều đó. Nhưng bạn vẫn có thể cải thiện được tình trạng này để tận hưởng chất lượng sống tốt hơn, khi bạn hiểu về bệnh, biết cách chăm sóc bản thân và cân bằng trong cuộc sống.

Nội dung có trong trang này

1. Nhận biết triệu chứng, biểu hiện suy tim sớm
2. Nguyên nhân gây suy tim
3. Phân loại suy tim 
4. Chẩn đoán suy tim
5. Điều trị suy tim bằng thuốc, can thiệp tim mạch và thay đổi lối sống
6. Quản lý và kiểm soát suy tim
7. Chăm sóc người bệnh suy tim

1. Nhận biết triệu chứng, biểu hiện suy tim sớm

Trong suy tim cấp, các triệu chứng xảy ra đột ngột sau khi mắc bệnh cấp tính như: nhồi máu cơ tim, sốc nặng, mất nhiều máu do xuất huyết, vết thương ở tim, viêm trong tim. Ngược lại, suy tim mãn tính ở giai đoạn đầu các triệu chứng chỉ có thể thấy khi hoạt động gắng sức như chạy bộ, làm việc nặng, lên cầu thang. Theo thời gian, các vấn đề về hô hấp như khó thở, ho khan dai dẳng ở tư thế đầu thấp bắt đầu xuất hiện. Nhiều người bệnh ở giai đoạn này mất đi cơ hội điều trị sớm để phục hồi chức năng tim, chỉ vì bị chẩn đoán nhầm với viêm họng, viêm phế quãn mãn tính.
Giai đoạn suy tim tiến triển, bạn có thể gặp một hay nhiều các triệu chứng sau:
- Khó thở: Có thể xuất hiện khi tập thể dục, nghỉ ngơi, hoặc khi nằm. Trong một số trường hợp, khó thở làm người bệnh thức dậy đột ngột vào ban đêm, gây gián đoạn giấc ngủ. Kê cao gối khi ngủ để khắc phục tình trạng này.

Khó thở, mệt mỏi, ho khan – dấu hiệu cảnh báo suy tim

- Ho khan hoặc thở khò khè: Đôi khi người bệnh khạc ra chất nhầy máu có màu trắng hoặc hồng.
- Phù: Phù có thể xảy ra ở mắt cá chân, tay, bụng và một số cơ quan khác. Tiểu đêm thường xuyên, do khi nằm lượng máu tới thận được nhiều hơn.
- Mệt mỏi: Cảm giác yếu toàn thân khi hoạt động bình thường hoặc khi tập thể dục do tim không bơm đủ máu giàu oxy đến các cơ quan quan trọng như não và cơ bắp.
- Chóng mặt, lú lẫn: Khó tập trung, có thể ngất xỉu đột ngột do tim không bơm đủ máu giàu oxy lên não.
- Tim đập nhanh hoặc không đều (đánh trống ngực): Khi cơ tim giảm khả năng bơm máu, nhịp tim sẽ tăng lên để giúp tim cung cấp đủ máu giàu oxy đến các cơ quan, đôi khi nhịp tim có thể trở nên bất thường.
- Tăng cân: Do dịch bị tích tụ trong cơ thể 
- Triệu chứng khác: Cảm giác đầy hơi, chán ăn hoặc buồn nôn.
Nhưng đôi khi, có một số người bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào kể trên.

2. Nguyên nhân gây suy tim

Suy tim là kết quả cuối cùng của hầu hết các bệnh của tim và mạch máu. Nó làm cho cơ tim, van tim yếu đi và giảm khả năng bơm máu theo nhiều cách khác nhau.
Nguyên nhân phổ biến 
- Bệnh động mạch vành: Khi động mạch vành bị thu hẹp bởi các mảng xơ vữa, lưu lượng máu cung cấp cho tim bị giảm và làm tim suy yếu.
- Bệnh tăng huyết áp (cao huyết áp) không được kiểm soát tốt, gây dày thất trái, làm giảm sức co bóp và giãn nở của buồng tim.
- Bệnh tiểu đường: Lượng đường trong máu cao gây tổn thương cơ tim và các mạch máu quanh tim, gây suy tim.

Tăng huyết áp có thể gây dày thất trái và dẫn tới suy tim

Các nguyên nhân khác
- Bệnh tim bẩm sinh 
- Đau tim, nhồi máu cơ tim
- Bệnh van tim: Hẹp hở van 2 lá, van 3 lá, van động mạch chủ, van động mạch phổi.
- Viêm cơ tim, màng tim do vi rút, vi khuẩn
- Một số loại nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim)
Một số yếu tố nguy cơ gây suy tim
- Bệnh viêm tắc phế quản phổi mãn tính
- Bệnh tuyến giáp (bướu cổ): Suy giáp hoặc cường giáp
- Thiếu máu nặng hoặc dư thừa sắt trong máu.
- Một số bệnh tự miễn
Các yếu tố nguy cơ này luôn tiềm ẩn mối đe dọa cho tim khi gặp điều kiện thuận lợi.

3. Phân loại suy tim

Phân loại suy tim theo chức năng tim
- Suy tim tâm thu: Là khi cơ tim yếu đi do bị giãn rộng, không thể bơm máu ra khỏi tim.
- Suy tim tâm trương: Là khi cơ tim trở nên dày và cứng, khó giãn rộng ở thời điểm máu đổ đầy tim.
Phân loại suy tim theo vị trí
- Suy tim trái: Nếu phía bên trái của tim, bao gồm nhĩ trái và thất trái, bơm và trữ máu không hiệu quả hoặc co bóp không đồng bộ, máu sẽ ứ tại phổi. Bạn sẽ cảm thấy khó thở, mệt mỏi, và bị ho khan kéo dài (đặc biệt là vào ban đêm), đôi khi ho có đờm lẫn máu. 
- Suy tim phải: Nếu phía bên phải của tim, bao gồm tâm nhĩ phải và tâm thất phải, bị suy yếu, máu từ tĩnh mạch trở về tim khó khăn. Nó tích tụ trong các tĩnh mạch và thoát dịch ra ngoài, gây phù bàn chân, cẳng chân, mắt cá chân. 
- Suy tim toàn bộ (suy tim sung huyết): Suy tim sung huyết xảy ra khi nó tiến triển nặng hơn. Máu lưu thông với tốc độ chậm làm thoát dịch ra ngoài mạch máu và ứ lại ở tất cả các cơ quan, gây phù phổi, phù gan, thận. Sự tích tụ chất lỏng ở thận làm ảnh hưởng đến khả năng đào thải muối (natri) và nước, có thể dẫn đến suy thận. Sau khi suy tim được điều trị, chức năng của thận thường được cải thiện.
Phân loại theo Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ (NYHA):
- Suy tim độ 1 (suy tim tiềm tàng): Bệnh nhân không có triệu chứng, hoạt động thể lực vẫn bình thường.
- Suy tim độ 2 (suy tim nhẹ): Bệnh nhân bị hạn chế khi hoạt động thể chất, với các biểu hiện như mệt mỏi, đánh trống ngực, khó thở, hoặc đau thắt ngực khi gắng sức; họ cảm thấy thoải mái khi nghỉ ngơi. 
- Suy tim độ 3 (suy tim trung bình): Bệnh nhân bị hạn chế đáng kể khi hoạt động thể chất, khi hoạt động bình thường hoặc gắng sức nhẹ đã cảm thấy mệt mỏi, đánh trống ngực, khó thở, hoặc đau đau thắt ngực; họ cảm thấy thoải mái khi nghỉ ngơi. 
- Suy tim độ 4 (suy tim nặng): Bệnh nhân không thể thực hiện được các hoạt động thể chất, triệu chứng mệt mỏi, khó thở, đánh trống ngực, đau thắt ngực xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi. Các triệu chứng tăng nặng lên khi hoạt động.
Phân loại dựa vào phân suất tống máu của tim (EF):
Phân suất tống máu là chỉ số đo lượng máu bơm ra khỏi tâm thất trái trong mỗi nhịp đập của tim. Ở một người bình thường, phân suất tống máu ≥55%. Ở người bệnh suy tim, phân suất tống máu sẽ giảm. Phân suất tống máu còn là chỉ số đánh giá việc điều trị suy tim có hiệu quả hay không?

4. Chẩn đoán suy tim

Hầu hết các bác sỹ có thể chẩn đoán suy tim sơ bộ thông qua việc thăm khám và phát hiện dấu hiệu phù, khó thở. Còn với sự hỗ trợ từ các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, các bác sỹ phát hiện bệnh nhanh chóng và chính xác hơn.
- Với một chiếc ống nghe, nó có thể nghe thấy âm thanh của dịch tích tụ trong phổi, âm thanh của van bị lỗi hoặc sự xuất hiện của nhịp tim bất thường.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để đánh giá chức năng thận, tuyến giáp, kiểm tra nồng độ cholesterol và xác tình trạng thiếu máu. Xét nghiệm BNP (B-type natriuretic peptide) giúp đánh giá tình trạng suy tim tiên lượng tình trạng suy tim. Ngoài ra, BNP giúp bác sỹ xác định rằng tình trạng khó thở ở người bệnh là do suy tim.
- X-quang ngực: Cho thấy kích thước của tim và phát hiện tình trạng tràn dịch quanh tim và phổi.
- Điện tâm đồ (EKG hay ECG): Ghi được tần số tim và quá trình dẫn truyền điện tim. Phương pháp này có thể dự đoán khả năng có một cơn đau tim, phát hiện dày thất trái và các rối loạn nhịp tim (như rung nhĩ).
- Siêu âm tim: được sử dụng để kiểm tra chức năng van, kích thước tim, đo được phân suất tống máu.
- Phân suất tống máu (EF): Giúp đánh giá chức năng của tâm thất trái dựa trên tỷ lệ phần trăm của máu được bơm ra khỏi tâm thất trái với mỗi nhịp đập của tim.

- Đặt ống thông tim: Nhằm chẩn đoán chính xác tình trạng và vị trí tắc nghẽn động mạch vành, và vùng cơ tim bị thiếu máu 
- Quét phóng xạ hạt nhân tim (MUGA scan): Để đánh giá chức năng bơm máu của tâm thất.
- Nghiệm pháp gắng sức: Nhằm phát hiện cách tim phản ứng với sự căng thẳng trong quá trình thay đổi cường độ hoạt động, tình trạng giảm cung cấp máu cho tim từ động mạch vành. Đồng thời giúp xác định mức độ tập thể dục thích hợp cho người bệnh.
Mặc dù các phương tiện sử dụng trong chẩn đoán suy tim hiện nay khá hiện đại, dễ dàng phát hiện suy tim từ rất sớm. Nhưng các thông tin bạn cung cấp cho các bác sỹ vẫn rất quan trọng để làm căn cứ để sàng lọc, loại trừ các  chứng bệnh khác có cùng chung triệu chứng.

5. Điều trị suy tim bằng thuốc, can thiệp tim mạch và thay đổi lối sống