Nhờ nhiều công trình nghiên cứu trong hai thập niên gần đây thầy thuốc nào cũng rõ về công năng đa dạng kẽm. Không chỉ có mặt trong từng tế bào, với hơn 2/3 tổng lượng được phân phối trong bắp thịt, da, đáy mắt và cơ quan sinh dục, kẽm là cấu trúc cốt yếu của hơn 100 loại men giữ nhiệm vụ xúc tác vô số phản ứng sinh hóa. Không lạ gì nếu trẻ con rối loạn tăng trưởng, người trưởng thành mệt mỏi, biếng ăn, dễ bội nhiễm, rụng tóc, mau bạc tóc, gãy móng tay, lở ngứa, giảm thị lực, vết thương lâu lành, suy yếu sinh dục, mất khứu giác, suy nhược thần kinh, run tay, thoái hóa khớp, xơ vữa mạch máu thậm chí rối loạn tâm thần. Nếu so sánh với các khoáng chất khác khó có khoáng tố nào khi bị thiếu hụt có thể dẫn đến nhiều hậu quả bệnh lý nghiêm trọng trong cả hai lãnh vực tâm thể như kẽm.

Chưa hết. Không như các khoáng tố vi lượng khác, bệnh do thiếu kẽm dễ xảy ra cấp kỳ do hàm lượng kẽm trong máu biến động rất nhanh. Chỉ cần nửa ngày không được tiếp tế qua món ăn thì lượng kẽm trong máu đã giảm đến 50%. Nhiều dấu hiệu bệnh lý như yếu sinh dục, suy nhược thần kinh, viêm da…  xuất hiện dễ dàng sau 1-2 tuần thiếu kẽm trong bữa ăn.

Thêm một điểm ngược đời của kẽm. Chất này tuy có hàm lượng không thấp trong nhiều loại rau cải nhưng lại ở dạng khó được hấp thu qua niêm mạc ruột. Ngược lại, kẽm có nhiều trong các “món độc” như  nghêu, sò, lươn, cá,  tôm, cua, thịt bò, gan bò! Bữa ăn càng có nhiều chất sắt, như rau muống, kẽm càng ít được hấp thu. Nhiều người thiếu kẽm một cách oan uổng chỉ vì tự ý dùng thuốc “bổ máu” có sắt quá lâu.

Bên cạnh tác dụng trên hệ nội tiết tố, tiến trình sản xuất huyết cầu, chức năng điều chỉnh đường huyết của tụy tạng, khả năng giải độc của gan, thị lực và da niêm, kẽm thúc đẩy phản ứng phóng thích nhiều tác chất từ não bộ có công năng hưng phấn chức năng sinh dục và gây cảm giác lạc quan yêu đời. Kẽm vì thế là khoáng tố bỏ túi của người không tránh được stress trong cuộc sống.

Đừng để thiếu kẽm nếu muốn thừa sức kháng bệnh. Nhất là đừng quên cách bổ sung kẽm cũng từa tựa như cứu trợ người nghèo. Không cần nhiều, nhưng đều đặn. Kỵ nhất khi dùng thuốc kẽm là lối điều trị theo kiểu xuân thu nhị kỳ.

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng.