Khỏi cần mất công làm thống kê cũng biết loãng xương đã từ lâu có mặt trong danh sách top ten của các đề tài được khai thác trên phương tiện truyền thông đại chúng. Bằng chứng là không thiếu người đang ớn loãng xương hơn sợ bệnh cao huyết áp! Nếu tưởng loãng xương là bệnh mới có vào thời này thì lầm. Bệnh đã hoành hành từ khi có… bộ xương!, nhưng bệnh sở dĩ được đề cập rất thường trong ít năm gần đây phần vì thầy thuốc hiểu sâu hơn về bệnh này, phần vì nhiều hãng thuốc, thực phẩm chức năng, thực phẩm ăn kiêng…  tìm cách “ăn theo” nên quảng cáo rầm rộ. Thuốc chống loãng xương, cụ thể là thuốc chứa canxi, tất nhiên nhờ đó là món hàng bán chạy. Dùng thuốc thì đúng rồi, đáng tiếc chỉ vì nhiều người vét túi mua thuốc nhưng chưa biết cách dùng sao cho đáng viên thuốc!

Mô xương có điểm độc đáo là luôn luôn được tân trang. Đó lại là điểm éo le. Loãng xương như tên gọi, là bệnh do chất vôi vì lý do nào đó thay vì tấp vào xương bỗng rong chơi mãi miết rồi thất thoát đâu đó khiến xương tầm phổng như công trình xây cất bị rút ruột. Mất hết thì không, nhưng xương khi đó vì có chỗ dày chỗ mỏng bất thường nên dễ đau, dễ gãy! Việc cung cấp chất vôi để bù vào chỗ trống tất nhiên là cần thiết. Vấn đề chỉ ở chỗ làm sao uống thuốc canxi mà vôi vào đến xương, vì nếu xưa nay thuận buồm xuôi gió thì xương làm gì phải lỗng?

Muốn đáng đồng tiền bỏ ra mua thuốc cần lưu ý vài điểm khi dùng thuốc có canxi:

• Nên dùng có thêm sinh tố D vì sinh tố này thúc đẩy tiến trình hấp thu chất vôi qua màng ruột.
• Không nên dùng thuốc canxi chung với sữa vì sữa tương tranh với vôi trong quá trình hấp thu. Đừng tưởng vôi này ưa vôi kia rồi hố!
• Không cần dùng thuốc canxi với liều cao vì thường không hữu dụng bao nhiêu. Đừng quên là lượng canxi thừa nếu không vào xương ắt phải tích lũy đâu đó, chẳng hạn thành sỏi trong đường tiết niệu. Do đó, để an toàn song song với hiệu quả, nên dùng liều thấp nhưng nhiều lần trong ngày.
• Đừng dùng thuốc canxi lúc bụng đói, nhất là st giờ ngủ vì lượng chất chua được bài tiết suốt đêm trong dạ dày sẽ cản trở tiến độ hấp thu chất vôi. Ngược lại, nên dùng thuốc canxi giữa bữa ăn với khẩu phần càng nhiều rau cải càng tốt để mượn chất xơ trong thức ăn làm xe tải cho chất vôi xuống đến ruột non.
• Giảm tối đa thực phẩm có nhiều phốtpho (P), như nước ngọt có ga, lạp xưởng, thịt xông khói…, trong lúc dùng thuốc canxi vì khoáng tố này, cũng như thuốc lá, rượu bia, thuốc corticoid, phốtpho là khắc tinh của chất vôi.
• Cần vận động nếu muốn canxi được giữ lại trong xương. Xương nếu không rung rinh nhờ vận động thì chất vơi khơng thm vo xương. Uống thuốc canxi mà không thể dục thể thao thà đừng uống tốt hơn.

Thêm vào đó, đừng quên là thuốc canxi có thể làm mất tác dụng của một số thuốc tim mạch và kháng sinh. Do đó, không nên dùng chung. Tốt nhất là dùng thuốc canxi cách các thuốc khác khoảng 2 giờ.

Sau hết, muốn thuốc canxi có hiệu quả tối ưu cần nhận định cho rõ vị trí của thuốc trong phác đồ điều trị. Phát hiện và điều trị loãng xương tất nhiên là cần thiết. Nhưng trị loãng xương mà chỉ tập trung vào thuốc canxi lại là một sai sót nghiêm trọng. Đáng tiếc vì tình trạng này lại đang phổ biến! Chất vôi không vô cớ bỗng ra đi chẳng thèm từ biệt. Phía sau căn bệnh loãng xương bao giờ cũng có tác động giấu mặt của nhiều yếu tố, trong số đó chiếm hàng đầu là hệ nội tiết, như ở người mãn kinh, rối loạn chức năng tuyến giáp… Trị loãng xương mà bỏ quên hệ nội tiết chẳng khác nào mong chữa bệnh nội tạng bằng cách thoa thuốc ngoài da. Tiếng bình dân còn gọi là nghèo mà ham!

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng!