Ở Việt Nam hiện nay có nhiều người thực hiện chương trình giảm cân bằng chế độ ăn giàu đạm và kiêng chất bột đường. Để giúp các bạn có thêm thông tin liên quan đến chế độ ăn này, chúng tôi xin giới thiệu những nghiên cứu mới nhất của Hoa kỳ trong lĩnh vực này.

Rủi ro sức khỏe do chế độ ăn kiêng chất bột đường

Các phương tiện truyền thông gần đây đã đưa ra những trường hợp giảm cân nhanh nhờ sử dụng chế độ ăn kiêng chất bột đường (carbonhydrate). Một số báo cáo này đã làm sai lệch thực tiễn y khoa và bỏ qua những rủi ro của chế độ ăn đó. Kinh nghiệm sử dụng thuốc và các chế độ giảm cân khác cho thấy một số người có thể đã bỏ qua những rủi ro sức khỏe dài hạn để hy vọng có được việc giảm cân nhanh.

Hiệp hội Tim mạch Mỹ, Hiệp hội dinh dưỡng Mỹ, và Quĩ Thận Mỹ đều ra những thông báo cảnh báo về những nguy cơ liên quan đến chế độ ăn uống giàu protit nhưng ít chất bột đường.

Chúng tôi muốn cảnh báo bạn về (1) những rủi ro tiềm tàng từ chế độ ăn giàu protein và ít chất bột đường (2) những thông điệp sai lầm và sự hiểu nhầm về chế độ ăn uống này.

Chế độ ăn kiêng chất bột đường là gì?

Lý thuyết đằng sau chế độ ăn kiêng chất bột đường (carbohydrate) là nếu người ăn tránh những thức ăn có chứa chất bột đường – bao gồm tinh bột và đường – họ sẽ giảm cân. Chế độ ăn uống như vậy sẽ loại bỏ hoặc giảm thiểu khẩu phần hoa quả, nước hoa quả, các loại rau có tinh bột, các loại đậu, bánh mì, cơm, ngũ cốc, nui và các loại sản phẩm ngũ cốc khác, cũng như tất cả các thực phẩm có chứa chất bột đường, chỉ ăn các thực phẩm chủ yếu gồm chất béo và protít: thịt, pho mát, các loại rau không chứa tinh bột và rất ít các thực phẩm khác. Sau một thời gian thực hiện chế độ ăn này, các giới hạn về chất bột đường giảm đi chút ít nhưng các thức ăn giàu chất béo và protít tiếp tục là thực phẩm chủ đạo trong khẩu phần ăn.

Mặc cho những giai thoại về các trường hợp giảm cân thần kỳ, hiệu quả của chế độ ăn ít bột đường với trọng lượng cơ thể cũng tương tự như các chế độ giảm cân khác. Trong các nghiên cứu tại trường Đại học Pennsylvania và Trung tâm Y tế Các vấn đề Cựu chiến binh Philadelphia, thành viên tham gia giảm cân trong sáu tháng đầu thực hiện chế độ ăn ít bột đường, nhưng lại lên lại một phần trọng lượng trong sáu tháng tiếp theo, do đó trọng lượng tịnh giảm đi sau một năm (7kg ở trường ĐH Pennsylvania và 5kg ở Trung tâm Y tế Philadelphia) cũng không khác biệt nhiều so với các chế độ ăn uống khác đem so sách. Mức độ giảm cân này không lớn hơn các chế độ ăn chay, ít béo. Ví dụ, trong chương trình nghiên cứu của Dean Ornish để chữa bệnh tim, việc kết hợp giữa chế độ ăn chay, ít béo và luyện tập giúp giảm trung bình 10kg trong năm đầu tiên, cùng với việc giảm mức độ cholesterol và cải thiện đáng kể tình trạng bệnh tim mạch hiện có. Sau năm năm, các lợi ích của chế độ ăn này vẫn được duy trì. Vẫn chưa có các nghiên cứu liệu việc giảm cân do chế độ ăn ít chất bột đường có được duy trì trên một năm hay không.

Trong một nghiên cứu thử nghiệm một năm ở viện JAMA năm 2005, các nhà nghiên cứu đã phân chia ngẫu nhiên 160 người thừa cân thực hiện một trong bốn chế độ giảm cân. Những người tham gia chế độ Atkins (ăn ít bột đường) giảm 2.1kg, trong khi những người thực hiện chế độ Weight Watchers giảm 3kg, chế độ Zone giảm 3.2kg, và những người theo chương trình Ornish giảm 3.3kg.

Việc đánh giá 107 chương trình nghiên cứu về các chế độ giảm cân giàu protít, ít bột đường kết luận rằng việc giảm cân dựa trên các chế độ ăn này không phải nhờ bất cứ hiệu ứng đặc biệt nào do hạn chế chất bột đường, mà việc giảm cân phụ thuộc vào mức độ giảm lượng calorie hấp thu và họ duy trì chế độ ăn đó trong bao lâu. Các báo cáo khác cũng thấy rằng việc giảm calorie là yếu tố quan trọng nhất trong việc giảm cân, trong đó hạn chế chất bột đường không tạo ra hiệu quả giảm cân đặc biệt nào. 

Một nghiên cứu về độ ăn toàn của chế độ ăn kiêng chất bột đường lưu ý rằng chế độ ăn kiểu Atkins này có rủi ro lớn gây ra thiếu dinh dưỡng và để lại hậu quả lâu dài tới sức khỏe.

Quan ngại về dinh dưỡng  

Các chế độ ăn kiêng chất bột đường thường chứa nhiều cholesterol, chất béo, chất béo bão hòa và protít vượt quá mức an toàn do Viện Khoa học Quốc gia Hoa kỳ khuyến nghị, thường ít chất xơ và các thành phần dinh dưỡng quan trọng khác. Ủy ban Dinh dưỡng của Hội đồng Dinh dưỡng, Hoạt động Thể chất và Chuyển hóa của Hiệp hội Tim mạch Hoa kỳ tuyên bố rằng “Chế độ ăn giàu đạm không nên khuyến khích vì chúng hạn chế các thức ăn lành mạnh cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, các chế độ ăn kiểu này không cung cấp đa dạng các loại thực phẩm cần thiết để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng. Những người thực hành chế độ ăn này chịu rủi ro thiếu các loại vitamin và khoáng chất cần thiết, cũng như các bất thường tiềm ẩn về gan, xương, thận và tim.”

Tác giả bài viết: Hiệp hội Bác sỹ vì Nền Y học có trách nhiệm

Nguồn tin: www.atkinsdietalert.org